Woda to czynnik który jest niezbędny do życia.
Każdy to wie, aby prawidłowo funkcjonować, potrzebujemy codziennie dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość wody. W momencie kiedy nasz organizm się odwodni, zaczną się nasze problemy, a o odwodnienie nie jest trudno. W zasadzie survivalowych trójek to właśnie trzeci element zaraz po tlenie i warunkach atmosferycznych. Bez jedzenia człowiek jest w stanie przeżyć 3 tygodnie, za to bez wody może przeżyć tylko 3 dni.
Czy zastanawiałeś się kiedyś co zrobisz gdy odkręcisz kran, a tam strumieniem nie popłynie woda? Pójdziesz do sklepu? Jesteś pewien, że ta woda tam będzie?
Szacuje się, że w sklepach w całej dzielnicy wody zabraknie do 2 godzin od wystąpienia awarii. To ten lepszy scenariusz. Co jeśli awaria potrwa kilka dni ? Co jeśli awaria dotknie połowę lub całe miasto?
Odpowiedź sobie sam, ja spróbuje pomóc Tobie, przygotować się, aby nie zostać zaskoczonym i także w jaki sposób poradzić sobie, gdy problem wody będzie długoterminowy.
Zacznijmy od początku
Przy normalnym funkcjonowaniu w umiarkowanych warunkach pogodowych bez podejmowania większych aktywności człowiek powinien dostarczyć organizmowi 30ml płynów dziennie na każdy kg masy ciała. Wraz ze zwiększonym wysiłkiem fizycznym powinien zwiększać ilość płynów dostarczonych do organizmu. W przypadku dużych upałów zaleca się picie dużej ilości wody i ograniczenie aktywności fizycznych. Wiadomo…
Ciekawostka:
Odwodnienie zaczyna się już w momencie utraty wody w ilości odpowiadającej 2-4% masy ciała.
W sytuacji awaryjnej będziemy potrzebować mnóstwo wody, a niestety będziemy zmagać się z jej deficytem. Dodatkowo będziemy musieli pracować na wysokich obrotach, być skoncentrowani i precyzyjni w tym co robimy. Od nawodnienia będą po części zależeć nasze decyzje.
Najważniejsze to pamiętać żeby woda, którą spożywasz była zdatna do picia. To jest warunek konieczny jeśli nie chcesz dostać rozwolnienia w efekcie którego odwodnisz swój organizm całkowicie. W przypadku dużych deficytów wody należy rozsądnie nią gospodarować oraz zarządzać wysiłkiem tak żeby odwodnienie organizmu było jak najmniejsze. Nie możesz doprowadzić do dużego odwodnienia organizmu, konsekwencją będzie Twoja śmierć.
Czy tylko nawodnienie organizmu?
Woda jest potrzebna nie tylko do nawadniania organizmu, ale również do higieny osobistej, mycia naczyń oraz gotowania żywności. Musisz zadbać o to żeby woda była do tych celów uzdatniona. Procesami uzdatniania zajmiemy się na końcu, teraz przejdźmy do pozyskiwania wody.
Skąd pozyskać wodę ?
Pierwsze co powinieneś zrobić, to udać się do sklepu i nabyć zapas wody w odpowiedniej ilości na odpowiedni czas. Ilość oraz sposób jej przechowywania znajdziesz w innym artykule. Tak czy inaczej zapas nie starczy Ci na wieczność. Musisz pomyśleć jak pozyskać ją w alternatywny sposób. Jeśli w Twoim zwyczaju nie ma spacerów po okolicy, czas najwyższy to zmienić. Zanim wyruszymy w teren, omówię wpierw gdzie może wystąpić woda w miejscu naszego zamieszkania.
Jeśli nie używasz środków chemicznych do spłuczek, to bardzo dobrze się składa, tam właśnie znajdziesz w pierwszej kolejności czystą wodę. Jest przy tym tylko jeden warunek, musisz zmienić poranny rytuał. Przed porannym siku warto sprawdzić czy jest woda w karnie, bo w przypadku jej braku naciśnięcie magicznego guzika będzie równać się ze spuszczeniem wody w kanalizację.
Jeśli posiadasz bojler to w tym przypadku masz szczęście, to kolejne miejsce z wodą. Kolejnym miejscem gdzie powinna być woda jest instalacja wodna w budynku. Już zawczasu idź do piwnicy i sprawdź gdzie przebiegają rury. Jeśli tylko będziesz potrafił spuścić z niej wodę możesz zyskać dobre kilka litrów.
Jakie jeszcze mogą być sposoby pozyskania wody nie oddalając się od domu ? Dobrym przykładem może być deszczówka.
W tym wypadku jesteśmy uzależnieni od pogody oraz musimy w jakiś sposób tę wodę zebrać. Nie wystawisz przecież kubka za okno, rezultaty tego były by marne.
W efektywnym zebraniu deszczówki, pomoże Tobie rozwieszona np. plandeka z obniżonym jednym punktem. Czym większa powierzchnia takiej plandeki tym zbierzemy więcej wody w krótszym czasie, ale żeby tę wodę zebrać musisz mieć do czego. Deszczówkę możesz z powodzeniem zbierać za pomocą rynny z dachu. Pamiętaj, że woda spływająca z dachu będzie niosła ze sobą dużo zanieczyszczeń mechanicznych, jeśli mieszkasz w mieście przy ruchliwej ulicy może warto sobie taką wodę odpuścić. Na dachu mogą odkładać się metale ciężkie i inne substancje chemiczne.
Czas ruszyć w teren!
Zanim to zrobisz, w Internecie możesz poszukać miejsc z Twojej okolicy, w których stale występuje woda.
Takie miejsca to m.in. źródła, strumyki, rzeczki, jeziora, zbiorniki retencyjne, tereny bagienne itd. Do tego celu możesz posłużyć się:
Jeśli już wytypowałeś miejsca na mapie nie możesz spocząć na laurach. Powinieneś udać się w te miejsce, aby określić czy faktycznie znajduję się tam woda oraz jakiej jest jakości.
Źródła i niewielkie strumyki to najczystsze ujęcia wody. Niektórzy taką wodę piją bezpośrednio bez uzdatnienia, ale w sytuacji kryzysowej nie warto ryzykować i każdą wodę lepiej traktować jako zanieczyszczoną. Padłe zwierzę, odchody czy zgniłe liście, zanieczyszczą taką wodę biologicznie – nigdy nie masz pewności, że wyżej w strumieniu nie ma niespodzianki.
Leśne bagna są świetne do pozyskania wody, wystarczy wziąć ze sobą saperkę lub ogrodową łopatkę żeby wykopać dołek, w którym zbierze się woda.
Mniejsze rzeczki i większe rzeki to już inny kaliber. Tu już musimy wykazać się umiejętnością oceny jakości wody oraz znajomością terenu. Rzeki mogą przepływać przez duże aglomeracje miejskie, pola uprawne lub nieopodal zakładów przemysłowych zbierając z nich wszelkie zanieczyszczenia chemiczne takie jak pestycydy czy metale ciężkie.
W przypadku jezior, sytuacja jest analogiczna – wszystko zależy, czy w okolicy mogą występować pola uprawne, domostwa z których ścieki odprowadzane są do wody lub czy jezioro nie jest np. przepływowe i jakiej jakości wpływa do niego woda.
Wszystkie większe rzeki takie jak Wisłę czy Odrę wybij sobie z głowy, no chyba, że posiadasz specjalistyczny filtr lub wydajny destylator. Są jeszcze miejsca gdzie woda nie występuje regularnie. Takie miejsca to m.in. sadzawki, kałuże, kanały nawadniające itp.
Uwaga!
Oczywiste ujęcia wody pitnej mogą być zabezpieczone przez służby, obserwowane i potencjalnie niebezpieczne, szczególnie w warunkach wojennych. Pamiętaj o tym!
Ciekawostka!
Jeśli nie wiesz gdzie występują ujęcia wody pitnej szukaj jej w najniższych punktach terenu.
Zaczerpnąć wody czy szukać dalej ?
Jak ocenić stan wody? Czy jesteśmy w stanie ocenić na 100% czystość wody pod kątem zanieczyszczeń chemicznych?
Bez próbek laboratoryjnych nie będziemy w stanie odpowiedzieć sobie na to pytanie. Nawet najczystszy strumień może zostać skażony. W zależności od rodzaju ujęcia wody trzeba określić kilka czynników, które mają wpływ na jej stan.
Negatywnymi czynnikami pod kątem zanieczyszczeń chemicznych są m.in. zakłady przemysłowe, pola uprawne, i innego tego typu obiekty które znajdują się na drodze i w pobliżu rzek, jezior, cieków wodnych i bagien. Gospodarstwa domowe i rolne, które znajdują się w bezpośrednim kontrakcie z ujęciem wody też mogą nieść ze sobą zanieczyszczenia chemiczne. Warto się upewnić, że do takiego ujęcia nie płynie coś co płynąć tam nie powinno. Uwagę warto zwrócić również czy na danym obszarze nie występują i czy nie występowały składowiska odpadów. Najgorsze są dzikie składowiska. Zwróć uwagę czy w pobliżu ujęcia nie leżą beczki lub pojemniki po substancjach chemicznych. Wskazówką która może świadczyć o tym, że w wodzie występują zanieczyszczenia chemiczne mogą być plamy unoszące na powierzchni wody lub jej podejrzany kolor lub zapach. Śnięte ryby też mogą sugerować skażenie, nie jest to jednak wyznacznik. W czasie upałów ryby mogą się najzwyczajniej w świecie poddusić. Tyle jeśli chodzi o negatywne czynniki które mogą nam sugerować zły stan wody.
Pozytywnymi czynnikami, które zasugerują nam dobry stan wody, będzie fauna np. bobry i ich ślady bytności, małże, raki i ślimaki.
Niektóre z roślin, takie jak pałka wodna czy rzęsa wodna, również rosną w czystej wodzie. Czym woda bogatsza w różnego rodzaju życie, tym większa szansa, że woda po uzdatnieniu będzie nadawała się do picia.
Najlepsze ujęcia wody znajdziemy na terenach zalesionych. W miastach wodę znajdziemy w zbiornikach wodnych w parkach zachowując w pamięci wskazówki wymienione wyżej. W przypadku rzek i jezior warto wiedzieć, że czym większy zbiornik lub szybszy nurt rzeki tym woda jest bardziej rozrzedzona i stężenie ewentualnej chemii jest mniejsze.
Pamiętaj!
Czym większy trud poświęcisz na analizę otoczenia, łatwiej będzie Ci podjąć decyzję czy warto taką wodę pobierać. Od decyzji którą podejmiesz, będzie zależeć zdrowie Twoje i twoich bliskich.
Co w wodzie piszczy…
Zanim przejdziemy do uzdatniania, wymienimy sobie kategorie jej zanieczyszczenia.
- Pierwszą kategorią są zanieczyszczenia mechaniczne.
To są zanieczyszczenia, które po prostu widać: wszystkiego rodzaju drobinki liści, ziemia, trawa itp. - Drugą kategorią są zanieczyszczenia biologiczne.
Tutaj musimy zmierzyć się ze wszystkimi bakteriami i pierwotniakami. Mówiąc krótko, ze wszystkim co żyje. - Trzecią kategorią są zanieczyszczenia chemiczne.
W tej kategorii do czynienia mamy z każdego rodzaju chemią. Takie zanieczyszczenia to m.in. rozpuszczalniki, oleje syntetyczne, paliwa, środki ochrony roślin, detergenty itp.
Jakie zanieczyszczenia będziemy usuwać ?
Skupimy się na usunięciu zanieczyszczeń mechanicznych i biologicznych, bo to właśnie ich pozbyć się jest najprościej. Zanieczyszczenia chemiczne jest bardzo ciężko usunąć z wody, więc takiej wody nie pozyskujemy. Oczywiście wspomnę jak radzić sobie i z taką wodą, choć do tego potrzeba specjalistycznego sprzętu.
Musisz nauczyć się jak oceniać wodę którą pozyskasz tak aby zminimalizować ryzyko występowania w niej zanieczyszczeń chemicznych – to bardzo ważne.
Uzdatnianie wody
W pierwszej kolejności naszym zadaniem będzie pozbycie się zanieczyszczeń mechanicznych następnie usuniemy zanieczyszczenia biologiczne. Chemicznych niestety nie jesteśmy w stanie zupełnie się pozbyć.
Przy pobieraniu wody z ujęcia nie jesteśmy w stanie pobrać jej tak aby nie zebrać choć trochę jakiegoś mułu, ziemi, traw, insektów itd.
Czasem ta woda może wyglądać paskudnie i w pierwszym momencie raczej będzie odpychająca niż zachęcająca, ale spokojnie. Wystarczy przefiltrować tą wodę przez coś co zatrzyma ten cały brud pływający w wodzie. Wszystko zależy jakim sprzętem dysponujemy! Od tego będzie zależeć efektywność filtracji i uzdatniania wody. Jeśli nie posiadasz specjalnego filtra który zatrzyma zanieczyszczenia mechaniczne i biologiczne nie panikuj.
Filtr mechaniczny improwizowany:
Żeby wykonać taki filtr będziesz potrzebować czegoś co te zanieczyszczenia skutecznie zatrzyma. Sposobów jest wiele. Jednym z nich jest włożenie do butelki bez dna :
- kawałka szmatki/ watki
- drobno pokruszonego węgla aktywowanego lub od biedy drzewnego
- piasku przepłukanego
- żwiru
Ten sposób powinien skutecznie zatrzymać zanieczyszczenia mechaniczne oraz część chemicznych. Pamiętaj – taki filtr nie zatrzyma zanieczyszczeń biologicznych!
Worek filtracyjny:
Rynek oferuje wiele rozwiązań w tym zakresie jednym z nich jest worek filtracyjny np. firmy Helikon. Taki worek skutecznie zatrzyma cały brud zawarty w wodzie, ale pamiętaj nie zatrzyma zanieczyszczeń biologicznych!
Filtr do zanieczyszczeń mechanicznych i biologicznych:
Rynek od dłuższego czasu oferuje nam filtry, które skutecznie potrafią zatrzymać zanieczyszczenia mechaniczne oraz biologiczne. Takie filtry z powodzeniem wykorzystywane są w szeroko rozumianej turystyce.
Należy pamiętać, że w pierwszej kolejności filtrując wodę przy pomocy filtrów mechanicznych, nie zapychamy filtra “osobistego” co znaczenie wydłuży jego żywotność.
Gotowanie wody:
Doprowadzenie wody do wrzenia zabije większość bakterii i pierwotniaków oraz część wirusów. Dla pewności, warto gotować wodę 10 minut od rozpoczęcia wrzenia. To najskuteczniejszy i zarazem najpewniejszy sposób żeby pozbyć się zanieczyszczeń biologicznych.
Destylacja:
Destylacja to najpewniejszy sposób usunięcia z wody zanieczyszczeń chemicznych. Jest to sposób skuteczny, lecz mozolny i skomplikowany. Należy pamiętać, że destylacja wody nie da nam 100% pewności, że usunęliśmy z wody chemię.
Nie mamy pewności jaka substancja chemiczna może znajdować się w wodzie i jaka jest jej temperatura odparowania. Destylacja niestety usuwa też wszelkie sole mineralne.
Tabletki do uzdatniania wody:
Tabletki to dobry i sprawdzony, a zarazem tani sposób na uzdatnienie wody pod kątem zanieczyszczeń biologicznych. Nie zawsze będziemy mieli możliwość rozpalenia ognia i zagotowania wody, wtedy z pomocą mogą przyjść tabletki na bazie chloru.
I to w zasadzie koniec.
Kolejnym etapem jest magazynowanie, przechowywanie wody, ale o tym przeczytacie w kolejnym artykule.
